HC zondag 9

Deze leerdienst is gehouden op 3 augustus 202519.00u in Onderdendam. Naar aanleiding van HC zondag 9 is het onderwerp God de Schepper.

Psalm 135: 1, 3, 12

Stil gebed, votum en groet

Psalm 136: 1, 2, 4, 5

Geloofsbelijdenis

Psalm 93: 1 en 4

Gebed

Schriftlezingen

I Genesis 1:26-31

II Mattheüs 6:24-34

HC zondag 9

Weerklank 374: 1,2,3

Na de preek: Weerklank 461: 1, 2, 3

Gemeente van onze Heer Jezus Christus 

‘Ik geloof in God de Vader,

Schepper die de schepping draagt’

Ongeveer 150 jaar geleden overleed Charles Darwin. Hij is de bedenker van de evolutietheorie. Zijn ideeën hebben onze cultuur diepgaand beïnvloed, de ziel van Europa ingekleurd.

Uit zijn theorie werd de niet noodzakelijke, maar wel mogelijke conclusie getrokken dat God niet bestaat. Die gedachte was ook erg aantrekkelijk, in eerste instantie vooral voor wetenschappers, literaire schrijvers en filosofen. Het gaf een wetenschappelijke basis om een al langer aanwezige hang naar vrijheid, naar een leven zonder God en gebod, te gaan uitvoeren.

Vanuit de elite kwam dit gedachtegoed, met horten en stoten het leven van veel mensen op het noordelijke halfrond binnen. Vrijheid, vooral zonder het beklemmende juk van de kerk, zonder een strenge God, was en is aantrekkelijk. Omdat de evolutietheorie het grote verklaringsmodel werd dat op scholen en universiteiten werd gebruikt, kon je er ook vanuit gaan dat er geen God is. Inmiddels is er zeker in de filosofie een belangrijke tegenbeweging tegen het idee dat er geen God kan zijn. Juist de resultaten van wetenschappelijk onderzoek geven daar aanleiding toe.

Maar we leven nog steeds in een cultuur die voor een belangrijk deel bepaald wordt door het idee dat God een onlogische optie is. Dat heeft grote gevolgen. Het heeft een prijs:

·       Op het gebied van moraal. Zeker Nietzsche heeft daar al over geschreven. Hij schreef over de dood van God, en liet horen dat het het einde zou beteken van een moreel kader dat gebaseerd is op liefde. Het enige dat telt is de survival of the fittest: de sterkste komt bovendrijven. Het gaf aanleiding voor rassentheorieën. De ideeën van de nazi’s over Unter- en Übermenschen zijn daar de gevolgen van.

We merkten en merken nog steeds dat het bestaan niet leefbaarder wordt wanneer er geen echte met onze oorsprong verweven basis is voor liefde.

·       De consequentie van een leven zonder Schepper is ook dat het leven geen doel en zin heeft. Wanneer je ervan uitgaat dat je een product van een toevallige samenklontering van atomen, ben je zo random dat het ook niet uitmaakt of je er wel of niet bent.

Die consequentie is steeds meer aan het daglicht getreden toen de strijd tegen de beklemmende kerkelijke structuren zo ongeveer gewonnen was. Die leegte knaagt aan veel mensen, jong en oud. Je merkt het aan een diepe onrust: is het dit nu het leven?

·       Bovendien komen we er steeds meer achter dat we bepaald weerloos zijn tegen allerlei machten en krachten. Of dat nu ziekten zijn, de verandering van het klimaat, stromen van migratie, of grote oorlogen. We voelen ons bij tijden verweesd en eenzaam in een oneindig heelal uitgeleverd aan machten en krachten.

Tegen die achtergrond belijden wij vandaag Ik geloof in God de Vader, Schepper van hemel en van aarde.

Dit vertelt dat wij 1) schepsel zijn, 2) verantwoordelijk en 3) in goede handen.

1.     Schepsel

a.      Van de Vader

Het heelal is niet zomaar ontstaan, maar gemaakt. Wij zijn niet toevallig ontstaan, maar bewust gemaakt door de Vader. Uit het niets. Zonder dwang van buitenaf, zonder innerlijke verplichting heeft HIj geschapen.

Het is daarbij echt iets extra’s om te geloven en te belijden dat we geloven in God de Vader die heeft geschapen. Dat geeft een extra dimensie aan de Schepper. We hebben het een vorige keer gehad over drie-eenheid. God wezen, zijn zijn, bestaat in drie personen, die zich in liefde tot elkaar verhouden. De Vader is van eeuwigheid de Vader van de Zoon. Van eeuwigheid is Hij een God van liefde, is Hij liefde, omdat er voortdurend hooghouden en liefhebben is van de Vader richting de Zoon, richting de Geest en andersom. Die liefhebbende God heeft, niet omdat Hij zich eenzaam voelde, of omdat Hij zich verveelde, maar uit liefde ons gemaakt. Niet alleen ons, maar hemel en aarde. Alles wat er is.

b.     Goed, met een ontwerp

God, Diegene boven Wie niets gedacht kan worden, de Allerhoogste, de Allerwijste heeft een ontwerp bedacht om hemel en aarde te maken. Het is een prachtig ontwerp. Met harmonie, kleur en variatie.

Dit planmatige, het ontwerp heeft het mogelijk gemaakt dat er wetenschap is. In de basis is empirische wetenschap niets anders dan het ontdekken van de structuren die God heeft aangelegd in de werkelijkheid.

c.      gewild, geliefd

Geliefd: in de Zoon ook onze Vader. In HC vooral gedacht vanuit verlossing, maar het is ook al in de schepping. De Vader heeft ons gemaakt door de Zoon. Via de Zoon die Hij van eeuwigheid heeft liefgehad is de schepping uit zijn hand gerold.

Niet alleen onze ziel, maar ook ons lichaam. Geweven, gewild door God.

Kijk zo naar jezelf: je leven is niet een toevallige samenloop van atomen. Het is niet zo dat  maar een gewild ontwerp van God.

En laat dat horen aan je omgeving. Hoeveel mensen tobben er niet rond, zonder doel, horizon, zin! We hebben een Vader!

2.      Verantwoordelijk

Als je schepsel bent, heb je ook verantwoordelijkheid. Daar ligt de basis voor de zin in het leven. We zijn beheerders van de schepping van God. Als je jezelf opstelt als schepsel met verantwoordelijkheid, dan is er altijd zin, omdat het scheppen zich dan in zekere zin voortzet. Als we onszelf zien als schepselen en de ander ook, dan handelen we net als de Schepper vanuit liefde. Liefde voor planten, dieren en mensen. Liefde verveelt nooit en geeft een innerlijke vreugde.

-           Dat geldt voor artistieke scheppingen. Als je iets moois maakt geeft je dat voldoening.

-           maar ook voor het beheren en laten voortbestaan van de schepping. Als je iets goeds doet, geeft dat vreugde.

De ellende is dat we dat niet als schepselen wilden leven. Aan het begin van de geschiedenis toen Adam in opstand kwam en zelf als God wilde zijn vond dat plaats. Je kunt zeggen dat we die zondeval nog een keer hebben herhaald toen we God hebben proberen af te schaffen hoewel we zoveel van Gods herstellende genade hebben ontvangen als Europese cultuur. We hebben ons opnieuw afgekeerd. Helemaal toen we daar een basis voor meenden te hebben gevonden doordat we een beetje inzicht kregen in de patronen en structuren die God zelf heeft aangelegd en God daarom konden wegpoetsen. We wilden geen schepsel zijn.

Het feit dat wij dat wel zijn, dat we verantwoordelijk zijn, maar dat niet wilden, heeft grote gevolgen, voor en in ons zelf, en ook richting God.

-           God de Schepper bestaat zonder bron en kan dat ook. Hij heeft niet iets nodig dat Hem kader geeft en zin, en vreugde. Toen we dachten dat wij zelf als God konden zijn, gingen we op plek staan die we niet aan kunnen. Wij kunnen niet zonder dat kader. We kunnen onszelf geen richting geven. Geen zin, geen doel.

Het ontbreekt ons ook aan de innerlijke bronnen om die positie in te nemen:

-           Onze eigenwaarde is niet stevig genoeg om dat aan te kunnen; daarom zijn we jaloers of trots. Onze waardigheid bestaat uit ons schepsel zijn en heeft de bevestiging nodig van de Schepper.

-           Onze innerlijke vreugde en levenskracht zijn te zwak, kunnen er alleen zijn met de bron in God; daarom worden we somber en depressief.

-           We hebben geen eigen bron van liefde, en zodra we uit de stroom van de liefde van God weggaan, verschraalt deze en worden we zelfzuchtig. Dat is de bron van eenzaamheid, vernederen van mensen en ontluisteren van de schepping.

-           Toen we God niet meer als Eigenaar beschouwden, zagen we de wereld als ons eigendom, dat we naar believen konden gebruiken. Een schepping die uit liefde is voortgekomen kan niet tegen een bewind van liefdeloosheid. Als we de schepping niet zien als iets kostbaars, met een geheim, gaat het stuk. Dat is toch wat we zien?

We zijn verloren. Die verlorenheid zuigt al aan ons. Daarom is het zo dwaas als je zonder God blijft leven.

We zijn bovendien schuldig: als God ons ter verantwoording roept over wat we hebben gedaan met ons leven, kunnen we ons niet vrijpleiten.

In de woorden: door Zijn Zoon Jezus Christus ook mijn Vader, klinkt dan ook dankbaarheid en verwondering door. Jezus Christus redt daarvan. In de HC is dat de hoofdlijn: we zijn verloren, worden gered, en vanuit die redding ontstaat opnieuw de roeping en de mogelijkheid om te gaan leven als kind van de Vader.

-           Zoek Jezus dan om te ontkomen aan je zinloze leven, je schuldige bestaan.

-           En laat van Hem horen in je omgeving!

-           En natuurlijk ook dit: oefen je om te leven als een kind van de Vader, als een rentmeester van de schepping. Hoe ingewikkeld het ook is: goed zorgen voor de natuur als consument, in wat je eet (kiloknallers, of vlees van goed verzorgd vee), in waarmee je je kleedt, in hoe we ons bewegen. Niet met een strengheid die wordt voortgejaagd door de angst dat we er anders niet meer zijn, maar vanuit de liefde en de verwondering voor Gods goede schepping.

3.      In goede handen

a.      God onderhoudt en zorgt

God heeft ons in deze wereld gezet als zijn rentmeesters. Dat betekent ook dat we niet de eindverantwoordelijkheid dragen. Er zijn dingen die we niet in de hand hebben, niet hoeven te hebben, daarin wordt er voor ons gezorgd.

Dat is God blijven doen ook nadat wij de schepping hebben beschadigd en er allerlei duisternis is. Hij draagt er zorg voor dat de wereld om de zon blijft draaien en dat er seizoenen zijn. Hij zorgt ervoor dat de aarde om haar as blijft draaien en er dag en nacht is. Hij zorgt voor de vruchtbaarheid in de natuur. Hij geeft regen, en zorgt voor droogte. God laat Zijn werk niet los.

b.     Uw Vader weet

Er zit een groot cluster aan vragen over de vraag hoe God dit doet. Daarom is er een volgend deel van de HC, zondag 10, die gaat over Gods voorzienigheid. Daar hopen we een volgende keer bij stil te staan. Voor vanavond Mt 6: Wees niet bezorgd over je eten of je drinken. Uw hemelse Vader weet immers dat u al deze dingen nodig hebt. ₃₃Maar zoek eerst het Koninkrijk van God en Zijn gerechtigheid, en al deze dingen zullen u erbij gegeven worden. Het is een oproep van Jezus Christus door Wie we zijn geschapen en opnieuw tot kinderen worden aangenomen. Hij is te vertrouwen.

c.      God geeft toekomst

Tot slot: God geeft zijn schepping toekomst. Dat is voor ons de hoop. In onze samenleving zie je behoorlijk veel doemdenken. Er zijn allerlei films over het einde van de wereld, allerlei theorieën en gedachten over de ondergang van de aarde. Er kan inderdaad van alles gebeuren, maar één ding niet: dat het allemaal eindigt in het grote niets. Want wij geloven in God de Vader, Schepper die de schepping draagt.

En als je ziet hoeveel God er in heeft geïnvesteerd om te komen tot vernieuwing, tot herstel, dan kan het niet anders dan dat de toekomst nog beter zal zijn. De schepping ging voor God zonder lijden, voor de herschepping is Hij mens geworden, heeft Hij zoveel gedragen. Het moet wel mooier worden, als Hij dit in zijn liefde allemaal heeft gedaan.

Leef uit die hoop! Stel je vertrouwen op Hem. En deel ervan. God is de God van de hoop. Amen

Gebed

Collecte

Psalm 111: 5 en 6

Zegen