HC zondag 1

Deze leerdienst is gehouden op 23 juni 2024 19.00 uur in Onderdendam als begin van een serie. De catechismus wordt niet regel voor regel gevolgd, maar dient vooral als aangever van het onderwerp.

P 111: 1 en 5

Stil gebed, votum en groet

P 71: 1 en 14

Formulier voor de bediening van het avondmaal (eerste deel)

G 174: 1 en 2

Gebed

Schriftlezing: Rom 8: 28-39

HC zondag 1

G 97: 1 en 2

Na de preek P 62: 1 en 5

Gemeente van onze Heer Jezus Christus,

Is het geen mooie vraag: wat is je enige troost, je enige houvast, in leven en in sterven?

Het is een vraag van iemand die om je geeft, en echt wil dat het goed met je gaat. Daarachter zit uiteindelijk het hart van God, dat genadig is. God wil dat je gered wordt, dat het je goed gaat, nu en voor eeuwig.

Als het gaat om leerdiensten denken we het eerste aan iets van een school met overhoringen. Een leraar die je vraagt wat je precies weet en of je genoeg weet. Leren is belangrijk, ook in de kerk.

Maar voor we het in de gaten hebben, maken we in ons hoofd van geloven het weten van de goede antwoorden, en van God een strenge meester die ons overhoort om te weten te komen of we wel de goede dingen kunnen zeggen.

Het beslissende van alles is helemaal niet of je de goede dingen weet, of je de goede dingen doet, maar of het goed met je is. Of je, als je alles afpelt in je leven, als alles instort, vaste grond hebt onder je voeten.

Wat is dat voor jou? Voor u?

Wat geeft je zekerheid?

De catechismus geeft woorden aan de uiteindelijke troost die er voor iedereen klaarligt. Die woorden worden ons op de lippen gelegd. Om de werkelijkheid die daar in zit, je toe te eigenen. Om je eigen zekerheden aan te spiegelen.

De manier waarop de troost wordt verwoord, wekt misschien wel irritatie. Mijn enige troost is dat ik niet van mezelf ben …

Eeuwenlang hebben we eraan gewerkt, dat we dat niet meer hoeven te zeggen. We willen juist niet meer dat ze aan ons vragen: van wie ben jij er een? Niet gedomineerd worden door onze afkomst. We willen financieel onafhankelijk zijn.

We willen niet dat iemand anders ons verteld welke keuzes we moeten maken. Ook God niet.

Niemand zal ons vertellen wat we wel en wat we niet mogen zeggen. Eigen baas. Overal.

En de laatste vijftig jaar meenden we daar zo ongeveer te zijn uitgekomen. We zijn nu helemaal van onszelf. Zo van onszelf dat we niets kan of mag bepalen hoe we ons leven leven en wie of wat we zijn.

Toch is de troost die de catechismus verwoordt, buitengewoon goed.

Ons eigen verhaal blijkt niet te werken. Een bekende psychiater Esther van Fenema – wel christelijk opgevoed, maar nu niet meer gelovig -, schreef in 2022 een indringende diagnose van onze samenleving. Ze noemde haar boek ‘Het verlaten individu’. En zij stelt: We lijden aan eenzaamheid, onzekerheid en somberheid, en voelen vertwijfeling en angst. We worstelen met tal van psychische klachten die veelal terug te voeren zijn op zingeving en vooral het gebrek eraan: leegte. Als oorzaak hiervoor voert ze het volgende aan: we wilden zelf God worden.  Als ‘God’ hebben we overal recht op en bepalen we zelf onze grenzen. De paradox is dat we dit niet verdragen.

En als we nog wat verder denken blijkt het ook gewoon grote onzin. We zijn helemaal niet onafhankelijk:

·       Er zijn veel factoren waar je geen invloed op hebt, maar die je wel overheersen, zoals gezondheid, waar je geboren wordt …

·       We worden ook heel makkelijk meegezogen in opinies/algoritmes: zo uniek is onze mening niet.

·       vast in systemen: wie kan zich bevrijden uit het economische systeem, het politieke, het ambtelijke?

We zijn altijd van iets of van iemand, zo zijn we gemaakt.

We zijn van God. En als we niet van Hem zijn, worden we een speelbal van onze hartstochten, van mensen, ten diepste van de tegenstander van God. En dat maakt ons stuk, doet ons verloren gaan, stelt ons schuldig. Je redt het niet.

En daarom is het troostrijk om juist van Jezus te zijn, de trouwe Zaligmaker. 

De catechismus geeft in drie heel mooie kernen aan van wat Hij doet opdat en omdat we van Hem zijn. Het wordt hier kort aangestipt, en later uitgewerkt in de rest van de catechismus. Je kunt ze omschrijven als vrijheid, veiligheid en verwachting.

Vrijheid

Om een beetje te begrijpen hoe Jezus vrijheid geeft, kunnen we kijken hoe Hij met mensen omging toen Hij hier op aarde was. Laten we kijken naar Levi. U kent dat verhaal. De rijke tollenaar in zijn kantoor in Kapernaum. Hij leek aan de ene kant vrij: hij had zich ontworsteld aan zijn achtergrond door een eigen koers te varen. Hij was rijk en kan zich van alles permitteren.

Maar tegelijkertijd was hij eenzaam. En, hoewel hij dat niet altijd voelde, echt schuldig tegenover God. Daarmee ook voor eeuwig eenzaam. Hij had zich uitgeleverd aan Mammon, de god van geld; daarin aan de duivel.

Jezus ziet hem en roept hem.

Dat is wat Levi ervaart: een stem die hem roept en vrij maakt.

Toen Jezus hem riep, kon Levi niet blijven zitten, want hij werd van Jezus.

Jezus kon en kan dat doen omdat Hij macht heeft zonden te vergeven, omdat Hij de prijs daarvoor met zijn kostbaar bloed heeft betaald.

Hij kon dat zeggen, omdat Jezus aan het kruis de satan zijn zeggenschap over mensen heeft ontnomen

Wat Levi er op dat moment allemaal heeft ervaren en geweten van zijn schuldig zijn en hoe diep dat ging weten we niet. Misschien ging hij het achteraf pas echt zien. Cruciaal is dat hij van Jezus werd en dat Jezus daarvoor alle meebracht.

Zo werkt de vrijheid die er is in Jezus!

En volgende week mogen we juist dat ook vieren met het HA.

Veiligheid

Veiligheid is een groot thema, voor iedereen. Er hangt veel dreiging in de lucht. In je persoonlijke leven. Uiteindelijk is het leven, de tand van de tijd, altijd sterker. Je wordt een keer ingehaald door je vergankelijkheid.

Maar ook in het groot. De werkelijkheid is te groot en te machtig voor ons. Wij zijn ten diepste weerloos en dat maakt het project om helemaal van jezelf te zijn zo dwaas. Het lijkt erop dat de wereld echt onveiliger wordt op allerlei terreinen. Waar heb je dan houvast?

Ware troost is dat we van Hem zijn, van Hem als de goede herder. Niemand zal de zijnen uit zijn hand roven. Niets kan ons scheiden van zijn liefde!

Als we willen weten hoe dat werkt, kunnen we kijken naar de leerlingen die op zee zijn in de storm. Ze roeien zich een ongans, ze worden nat, het bootje loopt vol en Jezus slaapt. Het risico om onder te gaan is groot. Maar de storm heeft niet het laatste woord. Jezus spreekt 1 woord en het is stil.

Dat gebeurt omdat die leerlingen van Jezus zijn en Hij alle macht heeft in hemel en op aarde.

Er kunnen nog zulke hoge golven zijn in ons leven. Je kunt menen ten onder te gaan aan verdriet en zorgen, wanneer je van Jezus bent zul je niet verloren gaan.

Verwachting 

Hier op aarde zal het altijd stormen, zullen we altijd zorgen hebben, aanvechtingen, zullen we uitglijden. Maar Hij fluister ons door de Geest steeds opnieuw in dat we eeuwig leven hebben. Eeuwig leven naar lichaam en naar ziel. Want Jezus heeft beide vrijgekocht. Hij heeft de macht over leven en dood. Liet hij dat al niet zien toen Hij Lazarus uit het graf opwekte? Dat eeuwige leven is leven in een herstelde schepping. Er is hoop! En in ons werkt Hij al uit dat we innerlijk vernieuwd worden, dat het eeuwige leven in ons hart al begint.

Daarom is het echt troostrijk wanneer je van Hem bent!

En niet van jezelf.

De vraag is eigenlijk hoe lang je blijft geloven dat je jezelf wel redt.

Of waarom je daar opnieuw in ging geloven.

Op momenten kun je ervaren dat je eigenlijk een leeg leven hebt zonder God en ook dat je oplossingen om er wat van te maken, eigenlijk niet werken. Maar vaak ervaar je dat niet wil je het ook niet waar hebben. En dat je in leven gewoon door blijft gaan alsof er geen troost is.

Vr 2 raakt dit aan: wanneer geef je je over aan die troostvolle wetenschap?

a)    Als je je diagnose aanvaart en onderkent,

b)    je arts vertrouwt en ervaart dat Hij je geneest,

c)     en je op het revalidatietraject gaat.

Eigenlijk hoorden we dat vanavond al in het formulier waarmee we ons zelf voorbereidden voor volgende week wanneer HA hopen te vieren. Dan wordt ons als het ware een medicijn aangereikt voor dit traject van genezing, voor het versterken van onze vertrouwen en van onze troost. De voorbereiding houdt ons de spiegel voor: heb je de arts voor je ziel nodig? Zoek je het bij Hem? En wil je met Hem leven?

Deze zondagavond wordt ons gegeven omdat Hij wil dat je voor het eerst of opnieuw jezelf aan deze Hem toevertrouwt.

Hij heeft het allerbeste met ons voor.

Met jou, in je gebrek aan geloof en liefde;

met je twijfels, met alles wat er speelt in je leven.

Met de leegte die je kunt ervaren.

Stop met rennen, vluchten, spartelen, kop in het zand steken,

En wordt stil voor God. Verwacht van Hem redding en troost. Amen

Geloofsbelijdenis

P 4:4

Gebed

Collecte, aansluitend: P 56: 5, 6

Zegen